Op vrijdag 30 september zijn 28 Stolpersteine onthuld voor 8 adressen in Zwolle.
Voorafgaand aan de onthulling was er een bijeenkomst in de synagoge in Zwolle. Voorzitter Jaap Hagedoorn sprak woorden van herinnering aan de vermoorde Joodse Zwollenaren door bij elk van hen kort stil te staan. Burgemeester Peter Snijders legde in zijn bijdrage die middag de nadruk op het belang van de Stolpersteine en hun werking: “Wie stilstaat en nadenkt, maakt geen oorlog”, zo refereerde hij ook aan de huidige omstandigheden.
Zangeres Lucette van den Berg zorgde met haar jiddische liederen voor een gevoelig muzikaal intermezzo. De sfeer was zo intens dat klappen voor haar prachtige bijdrage haast ongepast leek. Jantien van Wageningen droeg twee gedichten voor, één van Rutger Kopland en één van Jacques Presser. Beide gaven uitdrukking aan het gemis van geliefden, Presser nog wel het meest nadrukkelijk als vertolking van zijn persoonlijk verlies tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het Kaddisj werd verzorgd door Jitzchak Gajoen.
Vervolgens werden de stenen onthuld in de Zwolse binnenstad. Soms op plekken waar het oorspronkelijke huis niet meer bestaat, zoals aan de Jufferenwal. De bewoners van het aangrenzende appartementencomplex toonden een oude luchtfoto waarop het huis van de familie Meijer zichtbaar was. Ook in de Waterstraat is het huis van de familie De Vries in de jaren zestig van de vorige eeuw verdwenen. Daar, bij Aplein 2, Steenstraat 15 en Roggenstraat 19A zegden de huidige bewoners toe de stenen onder hun hoede te willen nemen.
Uit Israël waren speciaal overgekomen Regina Adout en Atar Adout Hawlena, die de stenen onthuld hebben bij het gezin Frank-van Oss.
Na afloop van de bijeenkomst zorgde de gemeente Zwolle voor een ontvangst ter afsluiting van de middag.
Onthuld zijn de stenen van
Aplein 2
Hartog Joël Frank, Zwolle 3.6.1896 - Sobibor 16.7.1943
Ester Frank-Aptroot, Roden 1.5.1900 - Sobibor 16.7.1943
Joël Mozes Frank, Zwolle 24.2.1927 - Sobibor 11.6.1943
Simon Hein Frank, Zwolle 10.2.1929 - Sobibor 16.7.1943
Aplein 13
Maurits Lutteraan, Zwolle 7.4.1886 - Auschwitz 6.3.1944
Jufferenwal 34 (nu ter hoogte van de ingang van het appartementencomplex Maagjesbolwerk in de doorgang tegenover Jufferenwal 17)
Abraham Meijer, Amsterdam 12.2.1894 - Auschwitz 19.2.1943
Hanna Meijer-Duka, Zaandam 24.4.1898 - Auschwitz 19.2.1943
Salomon Meijer, Amsterdam 25.12.1929 - Auschwitz 19.2.1943
Karoline Simon-Liechtenstein, Münster 15.2.1863 - Sobibor 23.4.1943
Fredericus Diesbergen, Maastricht 22.4.1927 - Auschwitz 19.2.1943
Roggenstraat 11
Maurits van der Sluis, Zwartsluis 19.7.1892 - Auschwitz 11.12.1942
Sophia van der Sluis-Drievoet, Poederoijen 6.8.1890 - Sobibor 28.5.1943
Roggenstraat 19a
Doortje Davidson, Zwolle 5.3.1874 - Sobibor 9.4.1943
Anna Davidson, Zwolle 4.11.1877 - Sobibor 9.4.1943
Steenstraat 1
Abraham Frank, Klundert 27.12.1872 - Sobibor 23.7.1943
Regina Mathilda Frank-van Oss, Werkendam 17.9.1873 - Sobibor 23.7.1943
Samuel Frank, Klundert 17.7.1903 - Midden-Europa 31.3.1944
Simon Frank, Klundert 1.3.1905 - Midden-Europa 31.3.1944
Waterstraat 12, nu ter hoogte van Waterstraat 18-18a
Menni de Vries, Leer 24.2.1901 - Polen 31.3.1944
Rosa de Vries-Winter, Keulen 22.6.1916 - Auschwitz 3.9.1943
Mia Sara de Vries, Amsterdam 25.2.1938 - Auschwitz 3.9.1943
Frits Ino de Vries, Amsterdam 24.9.1939 - Auschwitz 3.9.1943
Fotos's: Ineke Walrave